Зоранчо Гриовски е македонски хокеар и капитен на овогодинешната македонска репрезентација на квалификациите за Светското првенство во хокеј на ролерки. Тој го носи бројот 9, а нешто повеќе за него и за случувањата во македонската хокеј репрезентација прочитајте во интервјуто кое што го направивме со него:
1. Како воопшто започна да се интересираш за хокеј?
Во Баварија, во пред-алпското подрачје каде што пораснав, хокејот е традиционален спорт. Едноставно така беше - во лето се игра фудбал, а во зима хокеј на мраз.
„Јужниот ген“ првично ме влечеше кон фудбалот и бев доста успешен како јуниор, но хокејот беше сè поприсутен околу мене. Во нашиот град имавме доста успешен тим и беше модерно да се оди на хокеарскиот стадион. Хокеј се играше буквално сегде. И на улица мои соиграчи фубалери играа хокеј, а дел од нив сега се познати играчи во втора или трета германска хокеј лига.
На почеток мене хокејот ми беше само лабаво хоби и играв рекреативно, но откако во Германија почна да се игра инлајн хокеј, т.е. хокеј на ролерки во организирано првенство почнав да играм активно во клуб – една година во првата германска лига ДИХЛ и потоа 6 години во баварската БИХЛ, што е еднакво на втора лига.
Како капитен на мојот клуб Шонгау три пати го освоивме баварскиот фице шампионат.
Можам да се пофалам со лични статистики и рекорди како стрелец на најбрзиот гол во клупската историја, првиот водечки гол постигнат на гости, највеќе одиграни натпревари, а секако и за мене типичното – највисок број на лични казни во клупската историја.
Имам посетувано и курсеви за тренер во Инлајн хокеј за која поседував и лиценца за германската ДИХЛ. Но сето тоа беше до 2002 година.
2. А како потоа се префрли на македонската хокеј сцена?
Се преселив во Македонија и немав играно сè до 2011 година кога се приклучив и учествував, од почетокот, во првите обиди за основање на македонската хокеарска федерација, а подоцна и на СЦБТ за да се врати хокејот во Македонија. Оттогаш се обидувам да помогнам каде што можам и да го внесам моето искуство.
Од првиот тренинг наваму тренирам редовно бидејќи сакам да се вратам пак во стара форма. Но со оглед на бавниот развој тука и со недостаток на лизгалиште во Македонија каде да се игра редовно хокеј, тоа веројатно ќе остане само сон. Но рака на срце лани, со 35 години, станав репрезентативец на Македонија и тоа го гледам веќе како голем успех на кој што јас никогаш и не се надевав.
Сега мојата цел е да учествувам и во првиот официјален натпревар на македонската репрезентација на мраз – тоа е она на што се фокусирам како играч. Како љубител на хокејот ми е драго што има обиди да се врати хокеј спортот и сè додека можам, или има потреба, ќе помагам во развојот на хокејот во Македонија. Ќе бидам дел од тоа во било која улога па дури и само како навивач.
3. Од кога се корените на хокејот во Македонија? Имало ли порано хокеари, имаме ли традиција или ова е нешто сосема ново?
Хокејот во Македонија се појави пред половина век, во 1959 година, кога беше формиран Хокеарскиот клуб Скопје. Во тоа време не постоеле игралишта за хокеј и лизгалишта, па хокеарите на ХК Скопје првиот меч го играле на замрзнатото Мавровско Езеро.
Првиот натпревар во Скопје се одиграл во 1962 година, на импровизираното игралиште на тогашното училиште „Иво Лола Рибар“. Ледените зими во тоа време биле искористени така што на игралиштето била пуштена вода и оставена преку ноќ да замрзне.
Во средината на 60-тите години од минатиот век Скопје се јавува и како организатор на Светското првенство во хокеј на мраз, во тогашната Ц-група, кое се одиграло од 23. февруари до 1. март 1969 година. Со тоа започнува и развојот на хокејот во Македонија, кој своите златни времиња ќе ги постигне во следните две децении, со кулминација во средината на 80-тите години.
Тогашни тимови се: ХК Скопје кој подоцна се преименува во ХК Вардар. Вардар во младинска конкуренција е југословенски вицешампион во 1974 година. Потоа ХК Скопје Макотекс кој е оформен во 1985 и кој играше во тогашната прва лига.
Но сè се заврши во 1988 година. Многумина велат заради финансиски проблеми, но сигурно играше и улога недовршувањето на лизгалиштето под Кале. Сите други хокејарски метрополи во тогашната СФРЈ имаа сали, освен Скопје – каде и тогаш исто како ние сега се соочувале со истиот проблем.
Со отворено лизгалиште можеш да функционираш само 2-3 месеци, а во затворено до цела година.
Интересно ни е кога постарите играчи ни раскажуваат за средбите кога вриело од гледачи под Калето и имало вистински дерби натпревари во Скопје. Се надеваме дека во иднина ќе можеме да вратиме нешто од тој минат сјај на скопскиот мраз, па и гледачите и децата да ги вратиме пак на стадион.
Во Македонија на времето имало хокеари и бил доста популарен спорт, значи има темели на кои можеме да се потпираме и да изградиме нови генерации талентирани хокеари.
4. До кое ниво е македонскиот хокеј во моментов и кои се главните предизвици?
Кратко и јасно, нивото е на најниско ниво. По расподот на СФРЈ нема активен клуб ниту првенство. Недостасуваат цели генерации на играчи. Ниту палка за хокеј или пак лизгалки можат да се купат во Македонија.
Во Македонија треба да се започне од основата – изградба на инфраструктура и обука на децата.
Потребна е долгорочна стратегија, фокусот мора да биде У10 и потоа на категории У15 и У18 и пред се на домашни првенства во тие категории. Но не се само играчите, недостасуваат и тренери, судии, па дури и записници и официјални лица за управување на хокејарскиот семафор, Па така имаме уште многу работа пред нас.
Но сето тоа тешко да се оствари кога ја нема инфраструктурата. Македонија не поседува едно функционално лизгалиште до сега со вистински мраз со услови за тренизни или натпревари за развој на хокејот.
Условите на старото лизгалиште под Кале не треба да се спомнуваат поради тоа што едноставно нема услови, се пресоблекуваме после тренизни на минус 20 степени надвор, без соблекувални. Мраз има само 2-3 месеци, а квалитетот е катастрофален и на сето тоа за термини за хокеј се наплаќа огромна сума, а настинката е гратис.
Спортскиот центар Борис Трајковски исто така направи обиди и изгради првично отворен терен кој што сега е покриено лизгалиште, но не беше со природен мраз туку со таканаречен синтетичен мраз т.е. пластична подлога која симулира мраз. Но се зборува дека годинава СЦБТ ќе не израдува со вистински мраз, и тогаш ќе може конечно да се почне со развојот и со играње домашно првенство.
Хокеј на мраз е скап спорт, едно функционално лизгалиште во географска јужна средина како Македонија во период од 6 месеци кој би бил потребен за развој на хокеј и уметничко лизгање на повисоко ниво, ќе има многу високи оперативни трошоци за производ и одржување на мразот. Исто така голема побарувачка на електрична енергија како на пример за климатизацијата. Тоа се битни фактори кој дополнително го успоруваат развојот.
Но според мене во држава како Македонија која сака да развива хокеј на мраз, би требало да се ориентира според примери како оние на Аргентина, каде што хокејот на мразот го развиваат преку хокејот на ролерки. Игралишта за хокеј на ролерки не се голема инвестиција ниту пак би имало оперативни трошоци за продуцирање мраз. И едно такво отворено игралиште би можело без проблеми до 8 месеци во годината да се користи, а нуди и можност за други спортови. Значи како мултифункционално игралиште, а ќе може подоцна во секое време да се надгради во лизгалиште.
Еве, арената „Под Калето“ можеше да се среди за хокеј на ролерки со мали напори, но дадено е под концесија и тоа е тоа. Но, каде се и другите градови во државата? Можеби има талентирани деца во државата што за 10 или 20 години или пак никогаш нема да имат лизгалиште во својот град. Па така пак се нуди опцијата со ролерките. И младината да биде првично изучена на ролерки па подоцна кога ќе има инфраструктура само да се префрлат во зимската сезона на мраз, или пак таленти ќе бидат откривани во лето и форсирани во зима во главниот град.
Низ државата, низ градот, на кејот гледам дека младината знае да вози ролерки – па едноставно кажано, дај му палка и еве ти речиси готов хокејар.
И покрај хокејот на мраз и на ролерки исто може да се земе предвид алтернативата стрит хокеј/street hockey кој што се игра со патики. И во тоа исто така се одржуваат светски првентства што претставува дополнителна можност за промоција на нашата држава и спортисти. А Скопје со одличната инфраструктура во и околу Спортскиот Центар Борис Трајковски би имало со сигурност можност да биде редовен домаќин на вакви првенства.
5. Спомнавте „ Ниту палка за хокеј или пак лизгалки можат да се купат во Македонија “. Па како тогаш тимот се снабдува со опрема?
Да, тоа е огромен проблем. Не само што нема каде да се купи, туку и самата опрема не е баш ефтина. Да кажеме квалитетна опрема за играч од глава до пети е над 1.000 евра. Минималната сума би била некаде околу 500 евра, а за голман е двојно. Тоа особено е проблем кај младите кои што растат и речиси секоја сезона им е потребен некој нов дел опрема.
Повеќето од играчите сами си ја купуваат опремата, преку роднини во дијаспората или самите ќе отидат до Софија или Љубљана каде што има опрема. По некоја мала донација со користена опрема добиваме и од дијаспората или од мои поранешни контакти. Сега пред кратко добивме панталони и кациги, за да не изгледаме како папагали како што изгледавме до сега.
Федерацијата сè уште не е финансиска моќна за да ги задоволи сите потреби на една репрезентација дури на вакво ниско ниво, а мислам дека и првите домашни клубови ќе се соочат со истиот проблем. Така што останува да се обидеме преку нашите играчи во дијаспората да дојдеме до некоја соработка.
Еве пример, во Хрватска во Медвешчак играат Хрвати од дијаспората, еден од нив, Томи Цаноски, се ангажира за младината и има оформена организација преку која ја снабдува младината во Загреб со опрема или донации пратени од дијаспората. Таковиот пример треба ние да го следиме со играчите со македонско потекло.
А има и други примери, еве во Германија тимови во ниски категории се обидуваат да најдат самите извори за финансирање опрема, па така организираат на пример забави, фестивали или неделно ледено диско каде што се лизга на гласна музика или пак собираат стара хартија, или имат Фан Шоп на нивните Интернет страници каде што се нудат голем избор на артикли за навивачите.
Исто така ги продаваат користените дресови на eBay и така си го полнат буџетот дополнително покрај членскиот прилог и спонзорските средства. Но треба организација и добра екипа зад екипата за да се успее во една ваква работа.
6. Во светот има повеќе славни хокеари со македонско потекло, дали тоа значи дека Македонците се природно талентирани за овој спорт?
Тоа е интересно прашање, на кое искрено немам одговор. Но би рекол дека секој е талентиран за нешто кое што треба да се открие. А без можност за откривање на талентот, како во наш случај без лизгалиште, тоа е тешко.
Но она што можеби е во нашиот македонски ген е упорноста. Кога нешто сакаме - можеме да бидеме успешни. И тука имаме одличен пример, играчот во „најсилната лига во светот“ NHL со потекло од тетовско - Ед Јовановски релативно доцна го започнал хокејот, но успеал да се избори и веќе со години игра успешно. За него има и документарец кој што се вика „Ed Jovanovski the late bloоmer“ (во превод, цветот кој закаснато почнал да цути). Интересно е тоа што него го викаат Јовокоп (Jovocop) според неговите дефанзивни квалитети и агресивна игра.
Има доста, хокеари со македонски корени. Браќата Крис и Брендон Таневи, сè популарниот и успешниот Стивен Стамкос, Ден Јанчевски и ред други. Но има и играчи кои што не се од прв поглед „наши“, но имаат македонски корени како н.пр. голманот Хосе Теодоре или Кореј Елкинс. Во северна Америка, посебно во Канада, има многу играчи со македонско потекло. Тие и самите си имат организирано рекреативна лига која се вика МК Хокеј Лига и во која играат тимови како Солун, Битола, Лерин, Охрид,... А воедно учествуваат и во канадската мултиетничка лига како Македонски Лавови. Но и Македонките во дијаспората играат хокеј и во првиот обид во таа иста лига станаа шампиони.
7. Забележав дека за разлика од дресовите на македонските репрезантативци од останатите спортови, на дресовите на македонските хокеари е испишано името на нашата земја – Македонија. Како ви успеа?
Треба да им се благодариме на спонзорите кои што ни овозможија да го реализираме овој турнир и со гордост го носевме овој наш феноменален дрес на квалификациите за СП во инлајн хокеј.
Во светската хокеарска федерација официјално сме примени под привремената референца и во сите официјални известувања така не нарекуваат. А искрено, инлјан првенството и посебно квалификациите не се толку популарни и мислам дека на турнирите на мразот немаше толку лесно да пројдеме поради тоа што мора да се користи официјалниот дрес од светската федерација. Но не е дека немавме план Б.
8. Како поминавте на последниот квалификациски турнир во Софија. Бугарија?
Ова ни беше второ учество во квалификациите за светското првенство во Инлајн хокеј во Германија 2013 година одиграно во Софија. Покрај домаќините годинава учествуваа повторно Турција и Латвија како дебитант, која во нашите очи беше фаворит за пласман.
Победникот се пласира на светското пвенство и исто како и лани, и ова година тоа беа домаќините Бугарија. Тие покажаа агресивен и успешен хокеј и на крај со заслужената среќа, во продолжение против Латвија победија. А Латвијците покажаа хокеј за мерак според добро познатата руска школа.
Како што кажав погоре имајќи предвид дека нема македонската екипа каде да тренира, резултатите се одлични и се од секундарно значење. Примарно е играчите кои до сега немале шанса да играт воопшто на вакви натпревари да соберат искуство кое ќе им служи за во иднината. Имаме неколку играчи помеѓу 18-25 години кои што имат огромен талент, но тој талент мора да се поттикне. Не може да се очекува резултат од екипа која тренира три пати пред првенството на вистински терен, а во остатокот од времето на плочникот кај соборната црква. Но ретко кој го знае ова...
Кога ќе бидеме во можност да си играме домашно првенство во инлајн хокеј и да играме редовно, резултатите веднаш ќе се подобрат. Но реално сме сè уште далеку. Во држави како Латвија хокејот е национален спорт и тешко да се мериме со нив, а такви екипи постојатно ќе ги има на квалификациите.
Од сите три порази имаме и позитивни аспекти за во иднината. Споредено со минатата година, ги дуплиравме дадените голови и пред сè младите покажаа дека имаат талент и дека има напредок.
Против Турција ја намаливме гол негативата од лани и долго време се држевме рамноправно за дури во последната четрвтина да паднеме со минус 7 гола. Против Бугарија негативата ја намаливме на половина споредено со претходната година и дадовме повеќе голови, но на почетокот бидејќи игравме со голема трема и нè фатија на ладно со два брзи гола. А против Латвија добивме лекција за памтење.
Знам дека доколку некој прочита дека Македонија изгубила од Латвија 28:2 ќе е близу до исмејување на нашиот тим, но како пример, Бугарија на светското првенство лани ја имаше истата судбина и освои нов рекорд во негативна смисла со вкупно 9-74 голови.
Инлајн хокејот е неверојатен брз и динамичен спорт, во минута можат да паднат 10 гола, па дури и повеќе. 60 секунди во хокејот можат да бидат многу, многу долги.
Имавме и историски момент, за прв пат настапија играчи од дијаспората за македонскиот тим. Тоа се браќата Стефан и Дејан Велкоски со потекло од тетовското Жилче. Тимот одлично ги прифати и браќата покажаа дека се засилување за нас и од кое што можеме да учеме што е битен фактор.
Дејан е голман за Минхен во регионалната баварска лига, а Стефан е судија во првата германска лига ДЕЛ но има играно активно хокеј во Германија и е фантастичен лизгач.
Имавме и обиди за други играчи од дијаспората, но имавме и незгодна ситуација. Првично беше објавено дека на почетокот на септември се игра во Валадолид, Шпанија, но на почетокот на јули ни стигна известување дека квалификациите се играат за три-четири недели во Софија, Бугарија. Па така дел од нашите планови пропаднаа и според тоа гледано можам да кажам дека беше успешен турнир со многу подобра организација споредено со лани, нешто кое што ни дава дополнителна надеж за идни задачи и успеси.
9. Ќе играте ли на следните квалификации на ролерки и какви ви се плановите, доколку веќе ги има?
Да секако дека ќе играме. За следните квалификации се планирани засилувања од дијаспората – но не е фокусот на готови играчи за брз успех туку примарно на младите кои ќе полнат 16 години и со тоа ќе имаат право на учество во квалификациите. И планот е со поглед на подолго време да бидат дел од репрезентацијата па така ќе имаме за веќе 2-3 години добро уигран тим. И оваа година веќе го подмладивме тимот споредено со лани и со тоа подобрените резултати уште повеќе добиваат на тежина и покажуваат дека тоа беше правилна одлука.
Се надевам дека федерацијата ќе се одлучи да ја продолжи соработката со тренерите Пламен Галабов и Микулаш Фурнаџиев, кои годинава за прв пат го водеја тимот и според мене одлично си ја завршија работата.
10. Дали може да се очекува Скопје да биде домаќин на квалификации во инлајн хокеј?
Доколку ќе се оствари можност да се игра Инлајн хокеј во СЦБТ мислам дека има опција да биде Скопје многу скоро домаќин на официјалните квалификации, како што веќе и спомнав. И најискрено тоа ми е желба и цел. Што може да биде поубаво да играш пред своја публика? А таа идеја и не е толку спорна: СЦБТ има одлична инфраструктура, скоро готово лизгалиште, за Инлајн првенство би било потребно само специјална подлога, хокејарски семафор и секако трибини. Првите две отворени прашања може многу бргу и поволно да ги решиме со нашите контакти во дијаспората. Се друго е веќе тука и луѓето од СЦБТ се веќе доста искусни во организирање меѓународни средби, а на квалификациите гоствуваат можеби само две или три репрезентации. А и убеден сум дека ќе имаме повеќе гледачи и медиумска покриеност одошто до сега во Софија, каде во јавностата турнирот не се ни спомнува. Па така сметам дека ова е реално можно и може да биде одличен турнир во Скопје. А од друга страна како домаќин би го знаеле терминот пред време што отвара можност за детални подготовки преку скоро една цела сезона.
Во инлајн хокејот има и друга опција за учетсво во едно такво првенство. Македонија преку Хокеј Федерација на Македонија оваа и последната година учествуваше во натпреварите на светската хокејарска федерација ИИХФ каде ХФМ е член веќе од 2001 година, но постои уште една светска федерација која одржува првентства во хокеј на ролерки, Федерацијата за спортовите на ролерки ФИРС, која ги опфаќа и другите спортови на ролерки, како брзо возење, слалом, уметничко возење, скејтбординг, и други. Така што се отвораат ред други дополнителни опции за да биде младината ангажирана во организирана средина со натпреварувачки дух. Но Македонија до сега не е членка во ФИРС а не ни знам дали воопшто имаме домашна федерација за спортови на ролерки.
11. Според вас каква иднината има македонскиот хокеј?
Иднината е добра, но сè зависи од тоа кога ќе има инфраструктура како главен фактор или да кажам пречка. Но и сега веќе има напредок, во СЦБТ скоро година ипол се ангажирани тренери од Русија и ги учат играчите основни работи. Но поради немање мраз, тренингот е т.н. „сув тренинг“ каде имаме кондициони и координациски тренинзи, и работа со палка на сува подлога.
И веќе во тој период се гледа напредок, некој од почетниците не знаеа да ја држат палката, а камо ли да шутираат, а сега на турнирот во Софија веќе даваа голови. Е сега да си замислиме дека тие млади деца би можеле да тренираат барем 4 месеци на мраз и 8 месеци на ролерки. Мислам дека набргу може да се остваруваат добри резултати и некој бум во Македонија. Хокејот е многу атрактивен спорт, полн со динамика и атлетика, но бара и психичка подготвеност, дисциплина и итрост поради брзината на играта.
И да не заборавиме, покрај хокејот во СЦБТ се прифати многу добро и уметничкото лизгање и доста млади девојчиња и момчиња тренираат редовно, но се соочуваат со истиот проблем. Значи се гледа дека има потенцијал и потреба за функционално лизгалиште во Македонија и
убеден сум дека кога и да е ќе ги имаме тие услови. Но покрај тоа е потребна и долгорочна стратегија за развој. Ништо не може во хокејот да постигнеме од денес за утре. Сите држави во регионот со исклучок Албанија се пред нас и таму веќе со години се одржуваат домашни првенства на мраз како и на ролерки. Време е да се почне и кај нас. Да не губиме „контакт“, всушност да можеме да оствариме контакт што можно поскоро.
12. Дали има во моментов талентирани хокеари во Македонија кои би можеле да играт во странство?
Да, дури сега покрај ова лоша ситуација дома, имаме двајца млади хокеари кои имаат голем потенцијал. Но, „странство“ во хокејот е широк поим, во топ лиги или хокејарски нации нема да имат шанса. Едноставно им недостасува минимум 10 години искуство заради немањето организиран хокеј во Македонија. Но во регионот или во „егзотични“ лиги во Европа секако.
Двајцата и летово беа на своја сметка на хокеј кампови во Словенија. Стефан Децковски го гледам како еден од најбрзите лизгачи во регионот со јак и опасен, но уште не многу прецизен шут – но тоа би се средило доколку би имал можност редовно да тренира и да се натпреварува. А вториот, Кристијан Ташевски е одличен пример за талентот со кој би можел да располага Македонија. Лани, со 17 години беше почетник, а годинава е првиот стрелец на наш гол во Софија против Бугарија. Значи
располагаме веќе со добри таленти. Но така гледано наши хокеари веќе играат во „странство“. За грчкиот Ираклис од Солун зимава настапиле во неколку натпревари Ивица Тасков, Стефан Децковски, како и јас во бугарската БаХЛ. Исто така на ролерки имаме играно за Ираклис и имаме одлични контакти со играчите од Грција и одлично си поминуваме кога играме заедно. А во Ираклис и тоа веќе е нормална работа, со Васил Шишков, Ристо Аиновски и браќата Грчеви наши хокеари со години играа за сино-белите.
Но, ако имаме годинава мраз во СЦБТ, ќе играме дефинтивно против нив... Па, се надевам наскоро ќе можете да нè гледате.
А.С. објавено во Македонска Ризница, бр. 2
1. Како воопшто започна да се интересираш за хокеј?
Во Баварија, во пред-алпското подрачје каде што пораснав, хокејот е традиционален спорт. Едноставно така беше - во лето се игра фудбал, а во зима хокеј на мраз.
„Јужниот ген“ првично ме влечеше кон фудбалот и бев доста успешен како јуниор, но хокејот беше сè поприсутен околу мене. Во нашиот град имавме доста успешен тим и беше модерно да се оди на хокеарскиот стадион. Хокеј се играше буквално сегде. И на улица мои соиграчи фубалери играа хокеј, а дел од нив сега се познати играчи во втора или трета германска хокеј лига.
На почеток мене хокејот ми беше само лабаво хоби и играв рекреативно, но откако во Германија почна да се игра инлајн хокеј, т.е. хокеј на ролерки во организирано првенство почнав да играм активно во клуб – една година во првата германска лига ДИХЛ и потоа 6 години во баварската БИХЛ, што е еднакво на втора лига.
Како капитен на мојот клуб Шонгау три пати го освоивме баварскиот фице шампионат.
Можам да се пофалам со лични статистики и рекорди како стрелец на најбрзиот гол во клупската историја, првиот водечки гол постигнат на гости, највеќе одиграни натпревари, а секако и за мене типичното – највисок број на лични казни во клупската историја.
Имам посетувано и курсеви за тренер во Инлајн хокеј за која поседував и лиценца за германската ДИХЛ. Но сето тоа беше до 2002 година.
2. А како потоа се префрли на македонската хокеј сцена?
Се преселив во Македонија и немав играно сè до 2011 година кога се приклучив и учествував, од почетокот, во првите обиди за основање на македонската хокеарска федерација, а подоцна и на СЦБТ за да се врати хокејот во Македонија. Оттогаш се обидувам да помогнам каде што можам и да го внесам моето искуство.
Од првиот тренинг наваму тренирам редовно бидејќи сакам да се вратам пак во стара форма. Но со оглед на бавниот развој тука и со недостаток на лизгалиште во Македонија каде да се игра редовно хокеј, тоа веројатно ќе остане само сон. Но рака на срце лани, со 35 години, станав репрезентативец на Македонија и тоа го гледам веќе како голем успех на кој што јас никогаш и не се надевав.
Сега мојата цел е да учествувам и во првиот официјален натпревар на македонската репрезентација на мраз – тоа е она на што се фокусирам како играч. Како љубител на хокејот ми е драго што има обиди да се врати хокеј спортот и сè додека можам, или има потреба, ќе помагам во развојот на хокејот во Македонија. Ќе бидам дел од тоа во било која улога па дури и само како навивач.
3. Од кога се корените на хокејот во Македонија? Имало ли порано хокеари, имаме ли традиција или ова е нешто сосема ново?
Хокејот во Македонија се појави пред половина век, во 1959 година, кога беше формиран Хокеарскиот клуб Скопје. Во тоа време не постоеле игралишта за хокеј и лизгалишта, па хокеарите на ХК Скопје првиот меч го играле на замрзнатото Мавровско Езеро.
Првиот натпревар во Скопје се одиграл во 1962 година, на импровизираното игралиште на тогашното училиште „Иво Лола Рибар“. Ледените зими во тоа време биле искористени така што на игралиштето била пуштена вода и оставена преку ноќ да замрзне.
Во средината на 60-тите години од минатиот век Скопје се јавува и како организатор на Светското првенство во хокеј на мраз, во тогашната Ц-група, кое се одиграло од 23. февруари до 1. март 1969 година. Со тоа започнува и развојот на хокејот во Македонија, кој своите златни времиња ќе ги постигне во следните две децении, со кулминација во средината на 80-тите години.
Тогашни тимови се: ХК Скопје кој подоцна се преименува во ХК Вардар. Вардар во младинска конкуренција е југословенски вицешампион во 1974 година. Потоа ХК Скопје Макотекс кој е оформен во 1985 и кој играше во тогашната прва лига.
Но сè се заврши во 1988 година. Многумина велат заради финансиски проблеми, но сигурно играше и улога недовршувањето на лизгалиштето под Кале. Сите други хокејарски метрополи во тогашната СФРЈ имаа сали, освен Скопје – каде и тогаш исто како ние сега се соочувале со истиот проблем.
Со отворено лизгалиште можеш да функционираш само 2-3 месеци, а во затворено до цела година.
Интересно ни е кога постарите играчи ни раскажуваат за средбите кога вриело од гледачи под Калето и имало вистински дерби натпревари во Скопје. Се надеваме дека во иднина ќе можеме да вратиме нешто од тој минат сјај на скопскиот мраз, па и гледачите и децата да ги вратиме пак на стадион.
Во Македонија на времето имало хокеари и бил доста популарен спорт, значи има темели на кои можеме да се потпираме и да изградиме нови генерации талентирани хокеари.
4. До кое ниво е македонскиот хокеј во моментов и кои се главните предизвици?
Кратко и јасно, нивото е на најниско ниво. По расподот на СФРЈ нема активен клуб ниту првенство. Недостасуваат цели генерации на играчи. Ниту палка за хокеј или пак лизгалки можат да се купат во Македонија.
Во Македонија треба да се започне од основата – изградба на инфраструктура и обука на децата.
Потребна е долгорочна стратегија, фокусот мора да биде У10 и потоа на категории У15 и У18 и пред се на домашни првенства во тие категории. Но не се само играчите, недостасуваат и тренери, судии, па дури и записници и официјални лица за управување на хокејарскиот семафор, Па така имаме уште многу работа пред нас.
Но сето тоа тешко да се оствари кога ја нема инфраструктурата. Македонија не поседува едно функционално лизгалиште до сега со вистински мраз со услови за тренизни или натпревари за развој на хокејот.
Условите на старото лизгалиште под Кале не треба да се спомнуваат поради тоа што едноставно нема услови, се пресоблекуваме после тренизни на минус 20 степени надвор, без соблекувални. Мраз има само 2-3 месеци, а квалитетот е катастрофален и на сето тоа за термини за хокеј се наплаќа огромна сума, а настинката е гратис.
Спортскиот центар Борис Трајковски исто така направи обиди и изгради првично отворен терен кој што сега е покриено лизгалиште, но не беше со природен мраз туку со таканаречен синтетичен мраз т.е. пластична подлога која симулира мраз. Но се зборува дека годинава СЦБТ ќе не израдува со вистински мраз, и тогаш ќе може конечно да се почне со развојот и со играње домашно првенство.
Хокеј на мраз е скап спорт, едно функционално лизгалиште во географска јужна средина како Македонија во период од 6 месеци кој би бил потребен за развој на хокеј и уметничко лизгање на повисоко ниво, ќе има многу високи оперативни трошоци за производ и одржување на мразот. Исто така голема побарувачка на електрична енергија како на пример за климатизацијата. Тоа се битни фактори кој дополнително го успоруваат развојот.
Но според мене во држава како Македонија која сака да развива хокеј на мраз, би требало да се ориентира според примери како оние на Аргентина, каде што хокејот на мразот го развиваат преку хокејот на ролерки. Игралишта за хокеј на ролерки не се голема инвестиција ниту пак би имало оперативни трошоци за продуцирање мраз. И едно такво отворено игралиште би можело без проблеми до 8 месеци во годината да се користи, а нуди и можност за други спортови. Значи како мултифункционално игралиште, а ќе може подоцна во секое време да се надгради во лизгалиште.
Еве, арената „Под Калето“ можеше да се среди за хокеј на ролерки со мали напори, но дадено е под концесија и тоа е тоа. Но, каде се и другите градови во државата? Можеби има талентирани деца во државата што за 10 или 20 години или пак никогаш нема да имат лизгалиште во својот град. Па така пак се нуди опцијата со ролерките. И младината да биде првично изучена на ролерки па подоцна кога ќе има инфраструктура само да се префрлат во зимската сезона на мраз, или пак таленти ќе бидат откривани во лето и форсирани во зима во главниот град.
Низ државата, низ градот, на кејот гледам дека младината знае да вози ролерки – па едноставно кажано, дај му палка и еве ти речиси готов хокејар.
И покрај хокејот на мраз и на ролерки исто може да се земе предвид алтернативата стрит хокеј/street hockey кој што се игра со патики. И во тоа исто така се одржуваат светски првентства што претставува дополнителна можност за промоција на нашата држава и спортисти. А Скопје со одличната инфраструктура во и околу Спортскиот Центар Борис Трајковски би имало со сигурност можност да биде редовен домаќин на вакви првенства.
5. Спомнавте „ Ниту палка за хокеј или пак лизгалки можат да се купат во Македонија “. Па како тогаш тимот се снабдува со опрема?
Да, тоа е огромен проблем. Не само што нема каде да се купи, туку и самата опрема не е баш ефтина. Да кажеме квалитетна опрема за играч од глава до пети е над 1.000 евра. Минималната сума би била некаде околу 500 евра, а за голман е двојно. Тоа особено е проблем кај младите кои што растат и речиси секоја сезона им е потребен некој нов дел опрема.
Повеќето од играчите сами си ја купуваат опремата, преку роднини во дијаспората или самите ќе отидат до Софија или Љубљана каде што има опрема. По некоја мала донација со користена опрема добиваме и од дијаспората или од мои поранешни контакти. Сега пред кратко добивме панталони и кациги, за да не изгледаме како папагали како што изгледавме до сега.
Федерацијата сè уште не е финансиска моќна за да ги задоволи сите потреби на една репрезентација дури на вакво ниско ниво, а мислам дека и првите домашни клубови ќе се соочат со истиот проблем. Така што останува да се обидеме преку нашите играчи во дијаспората да дојдеме до некоја соработка.
Еве пример, во Хрватска во Медвешчак играат Хрвати од дијаспората, еден од нив, Томи Цаноски, се ангажира за младината и има оформена организација преку која ја снабдува младината во Загреб со опрема или донации пратени од дијаспората. Таковиот пример треба ние да го следиме со играчите со македонско потекло.
А има и други примери, еве во Германија тимови во ниски категории се обидуваат да најдат самите извори за финансирање опрема, па така организираат на пример забави, фестивали или неделно ледено диско каде што се лизга на гласна музика или пак собираат стара хартија, или имат Фан Шоп на нивните Интернет страници каде што се нудат голем избор на артикли за навивачите.
Исто така ги продаваат користените дресови на eBay и така си го полнат буџетот дополнително покрај членскиот прилог и спонзорските средства. Но треба организација и добра екипа зад екипата за да се успее во една ваква работа.
6. Во светот има повеќе славни хокеари со македонско потекло, дали тоа значи дека Македонците се природно талентирани за овој спорт?
Тоа е интересно прашање, на кое искрено немам одговор. Но би рекол дека секој е талентиран за нешто кое што треба да се открие. А без можност за откривање на талентот, како во наш случај без лизгалиште, тоа е тешко.
Но она што можеби е во нашиот македонски ген е упорноста. Кога нешто сакаме - можеме да бидеме успешни. И тука имаме одличен пример, играчот во „најсилната лига во светот“ NHL со потекло од тетовско - Ед Јовановски релативно доцна го започнал хокејот, но успеал да се избори и веќе со години игра успешно. За него има и документарец кој што се вика „Ed Jovanovski the late bloоmer“ (во превод, цветот кој закаснато почнал да цути). Интересно е тоа што него го викаат Јовокоп (Jovocop) според неговите дефанзивни квалитети и агресивна игра.
Има доста, хокеари со македонски корени. Браќата Крис и Брендон Таневи, сè популарниот и успешниот Стивен Стамкос, Ден Јанчевски и ред други. Но има и играчи кои што не се од прв поглед „наши“, но имаат македонски корени како н.пр. голманот Хосе Теодоре или Кореј Елкинс. Во северна Америка, посебно во Канада, има многу играчи со македонско потекло. Тие и самите си имат организирано рекреативна лига која се вика МК Хокеј Лига и во која играат тимови како Солун, Битола, Лерин, Охрид,... А воедно учествуваат и во канадската мултиетничка лига како Македонски Лавови. Но и Македонките во дијаспората играат хокеј и во првиот обид во таа иста лига станаа шампиони.
7. Забележав дека за разлика од дресовите на македонските репрезантативци од останатите спортови, на дресовите на македонските хокеари е испишано името на нашата земја – Македонија. Како ви успеа?
Треба да им се благодариме на спонзорите кои што ни овозможија да го реализираме овој турнир и со гордост го носевме овој наш феноменален дрес на квалификациите за СП во инлајн хокеј.
Во светската хокеарска федерација официјално сме примени под привремената референца и во сите официјални известувања така не нарекуваат. А искрено, инлјан првенството и посебно квалификациите не се толку популарни и мислам дека на турнирите на мразот немаше толку лесно да пројдеме поради тоа што мора да се користи официјалниот дрес од светската федерација. Но не е дека немавме план Б.
8. Како поминавте на последниот квалификациски турнир во Софија. Бугарија?
Ова ни беше второ учество во квалификациите за светското првенство во Инлајн хокеј во Германија 2013 година одиграно во Софија. Покрај домаќините годинава учествуваа повторно Турција и Латвија како дебитант, која во нашите очи беше фаворит за пласман.
Победникот се пласира на светското пвенство и исто како и лани, и ова година тоа беа домаќините Бугарија. Тие покажаа агресивен и успешен хокеј и на крај со заслужената среќа, во продолжение против Латвија победија. А Латвијците покажаа хокеј за мерак според добро познатата руска школа.
Како што кажав погоре имајќи предвид дека нема македонската екипа каде да тренира, резултатите се одлични и се од секундарно значење. Примарно е играчите кои до сега немале шанса да играт воопшто на вакви натпревари да соберат искуство кое ќе им служи за во иднината. Имаме неколку играчи помеѓу 18-25 години кои што имат огромен талент, но тој талент мора да се поттикне. Не може да се очекува резултат од екипа која тренира три пати пред првенството на вистински терен, а во остатокот од времето на плочникот кај соборната црква. Но ретко кој го знае ова...
Кога ќе бидеме во можност да си играме домашно првенство во инлајн хокеј и да играме редовно, резултатите веднаш ќе се подобрат. Но реално сме сè уште далеку. Во држави како Латвија хокејот е национален спорт и тешко да се мериме со нив, а такви екипи постојатно ќе ги има на квалификациите.
Од сите три порази имаме и позитивни аспекти за во иднината. Споредено со минатата година, ги дуплиравме дадените голови и пред сè младите покажаа дека имаат талент и дека има напредок.
Против Турција ја намаливме гол негативата од лани и долго време се држевме рамноправно за дури во последната четрвтина да паднеме со минус 7 гола. Против Бугарија негативата ја намаливме на половина споредено со претходната година и дадовме повеќе голови, но на почетокот бидејќи игравме со голема трема и нè фатија на ладно со два брзи гола. А против Латвија добивме лекција за памтење.
Знам дека доколку некој прочита дека Македонија изгубила од Латвија 28:2 ќе е близу до исмејување на нашиот тим, но како пример, Бугарија на светското првенство лани ја имаше истата судбина и освои нов рекорд во негативна смисла со вкупно 9-74 голови.
Инлајн хокејот е неверојатен брз и динамичен спорт, во минута можат да паднат 10 гола, па дури и повеќе. 60 секунди во хокејот можат да бидат многу, многу долги.
Имавме и историски момент, за прв пат настапија играчи од дијаспората за македонскиот тим. Тоа се браќата Стефан и Дејан Велкоски со потекло од тетовското Жилче. Тимот одлично ги прифати и браќата покажаа дека се засилување за нас и од кое што можеме да учеме што е битен фактор.
Дејан е голман за Минхен во регионалната баварска лига, а Стефан е судија во првата германска лига ДЕЛ но има играно активно хокеј во Германија и е фантастичен лизгач.
Имавме и обиди за други играчи од дијаспората, но имавме и незгодна ситуација. Првично беше објавено дека на почетокот на септември се игра во Валадолид, Шпанија, но на почетокот на јули ни стигна известување дека квалификациите се играат за три-четири недели во Софија, Бугарија. Па така дел од нашите планови пропаднаа и според тоа гледано можам да кажам дека беше успешен турнир со многу подобра организација споредено со лани, нешто кое што ни дава дополнителна надеж за идни задачи и успеси.
9. Ќе играте ли на следните квалификации на ролерки и какви ви се плановите, доколку веќе ги има?
Да секако дека ќе играме. За следните квалификации се планирани засилувања од дијаспората – но не е фокусот на готови играчи за брз успех туку примарно на младите кои ќе полнат 16 години и со тоа ќе имаат право на учество во квалификациите. И планот е со поглед на подолго време да бидат дел од репрезентацијата па така ќе имаме за веќе 2-3 години добро уигран тим. И оваа година веќе го подмладивме тимот споредено со лани и со тоа подобрените резултати уште повеќе добиваат на тежина и покажуваат дека тоа беше правилна одлука.
Се надевам дека федерацијата ќе се одлучи да ја продолжи соработката со тренерите Пламен Галабов и Микулаш Фурнаџиев, кои годинава за прв пат го водеја тимот и според мене одлично си ја завршија работата.
10. Дали може да се очекува Скопје да биде домаќин на квалификации во инлајн хокеј?
Доколку ќе се оствари можност да се игра Инлајн хокеј во СЦБТ мислам дека има опција да биде Скопје многу скоро домаќин на официјалните квалификации, како што веќе и спомнав. И најискрено тоа ми е желба и цел. Што може да биде поубаво да играш пред своја публика? А таа идеја и не е толку спорна: СЦБТ има одлична инфраструктура, скоро готово лизгалиште, за Инлајн првенство би било потребно само специјална подлога, хокејарски семафор и секако трибини. Првите две отворени прашања може многу бргу и поволно да ги решиме со нашите контакти во дијаспората. Се друго е веќе тука и луѓето од СЦБТ се веќе доста искусни во организирање меѓународни средби, а на квалификациите гоствуваат можеби само две или три репрезентации. А и убеден сум дека ќе имаме повеќе гледачи и медиумска покриеност одошто до сега во Софија, каде во јавностата турнирот не се ни спомнува. Па така сметам дека ова е реално можно и може да биде одличен турнир во Скопје. А од друга страна како домаќин би го знаеле терминот пред време што отвара можност за детални подготовки преку скоро една цела сезона.
Во инлајн хокејот има и друга опција за учетсво во едно такво првенство. Македонија преку Хокеј Федерација на Македонија оваа и последната година учествуваше во натпреварите на светската хокејарска федерација ИИХФ каде ХФМ е член веќе од 2001 година, но постои уште една светска федерација која одржува првентства во хокеј на ролерки, Федерацијата за спортовите на ролерки ФИРС, која ги опфаќа и другите спортови на ролерки, како брзо возење, слалом, уметничко возење, скејтбординг, и други. Така што се отвораат ред други дополнителни опции за да биде младината ангажирана во организирана средина со натпреварувачки дух. Но Македонија до сега не е членка во ФИРС а не ни знам дали воопшто имаме домашна федерација за спортови на ролерки.
11. Според вас каква иднината има македонскиот хокеј?
Иднината е добра, но сè зависи од тоа кога ќе има инфраструктура како главен фактор или да кажам пречка. Но и сега веќе има напредок, во СЦБТ скоро година ипол се ангажирани тренери од Русија и ги учат играчите основни работи. Но поради немање мраз, тренингот е т.н. „сув тренинг“ каде имаме кондициони и координациски тренинзи, и работа со палка на сува подлога.
И веќе во тој период се гледа напредок, некој од почетниците не знаеа да ја држат палката, а камо ли да шутираат, а сега на турнирот во Софија веќе даваа голови. Е сега да си замислиме дека тие млади деца би можеле да тренираат барем 4 месеци на мраз и 8 месеци на ролерки. Мислам дека набргу може да се остваруваат добри резултати и некој бум во Македонија. Хокејот е многу атрактивен спорт, полн со динамика и атлетика, но бара и психичка подготвеност, дисциплина и итрост поради брзината на играта.
И да не заборавиме, покрај хокејот во СЦБТ се прифати многу добро и уметничкото лизгање и доста млади девојчиња и момчиња тренираат редовно, но се соочуваат со истиот проблем. Значи се гледа дека има потенцијал и потреба за функционално лизгалиште во Македонија и
убеден сум дека кога и да е ќе ги имаме тие услови. Но покрај тоа е потребна и долгорочна стратегија за развој. Ништо не може во хокејот да постигнеме од денес за утре. Сите држави во регионот со исклучок Албанија се пред нас и таму веќе со години се одржуваат домашни првенства на мраз како и на ролерки. Време е да се почне и кај нас. Да не губиме „контакт“, всушност да можеме да оствариме контакт што можно поскоро.
12. Дали има во моментов талентирани хокеари во Македонија кои би можеле да играт во странство?
Да, дури сега покрај ова лоша ситуација дома, имаме двајца млади хокеари кои имаат голем потенцијал. Но, „странство“ во хокејот е широк поим, во топ лиги или хокејарски нации нема да имат шанса. Едноставно им недостасува минимум 10 години искуство заради немањето организиран хокеј во Македонија. Но во регионот или во „егзотични“ лиги во Европа секако.
Двајцата и летово беа на своја сметка на хокеј кампови во Словенија. Стефан Децковски го гледам како еден од најбрзите лизгачи во регионот со јак и опасен, но уште не многу прецизен шут – но тоа би се средило доколку би имал можност редовно да тренира и да се натпреварува. А вториот, Кристијан Ташевски е одличен пример за талентот со кој би можел да располага Македонија. Лани, со 17 години беше почетник, а годинава е првиот стрелец на наш гол во Софија против Бугарија. Значи
располагаме веќе со добри таленти. Но така гледано наши хокеари веќе играат во „странство“. За грчкиот Ираклис од Солун зимава настапиле во неколку натпревари Ивица Тасков, Стефан Децковски, како и јас во бугарската БаХЛ. Исто така на ролерки имаме играно за Ираклис и имаме одлични контакти со играчите од Грција и одлично си поминуваме кога играме заедно. А во Ираклис и тоа веќе е нормална работа, со Васил Шишков, Ристо Аиновски и браќата Грчеви наши хокеари со години играа за сино-белите.
Но, ако имаме годинава мраз во СЦБТ, ќе играме дефинтивно против нив... Па, се надевам наскоро ќе можете да нè гледате.
А.С. објавено во Македонска Ризница, бр. 2
No comments:
Post a Comment